نمایشنامه بازرس؛ در شناسایی آدمها دقت کنید
نویسنده: سارا ملاعباسی
توجه کنید که احتمال لو رفتن داستان وجود دارد
اشتباه کردن و کمدی اشتباهات از موضوعاتی است که درباره آن داستانهای مختلفی خواندهایم و یا فیلم و سریالهای زیادی دیدهایم.
اما با هر داستان و روایت جدید، نوع دیگری از آن را تجربه میکنیم و به اشتباهات انسانها در دوران مختلف پی میبریم.
نمایشنامه بازرس؛ کمدی در پنج پرده، اثر نیکلای گوگول، روایت شهری در روسیه است که مقامات فاسدی دارد و منتظر آمدن بازرسی ناشناس هستند.
در حالیکه تمام مقامات شهر منتظر آمدن بازرس هستند تا به استقبالش بروند و اجازه ندهند از فساد آنها آگاه شود، فرد دیگری به نام خلستاکف به شهر وارد
میشود که کارمند بیمسئولیتی است که از سنپترزبورگ به آنجا آمده و اهالی شهر او را با بازرس اشتباه میگیرند.
گوگول در تمام مدت روایت خود، چنین موقعیتی را دستمایه شوخی و توصیف فساد در سیستم شهری کوچک قرار داد تا به وسیله آن بسیاری از مشکلات اجتماعی در طبقات مختلف جامعه را نشان دهد.
او به نوبت، هر فرد که نماینده قشری در جامعه است را سراغ بازرس اشتباه گرفته شده، میفرستد تا نشان دهد که اشتباهات چند نفر چگونه میتواند زندگی بسیاری از آدمها را تغییر دهد و حرص و طمع چه بلایی بر سر آن شهر آورده است.
نکته قابل توجه اینجاست که این اشتباهات فقط به مقامات شهر مربوط نمیشود و مردم شهر نیز در برخورد با خلستاکف اشتباهاتی انجام میدهند و از فرصتشان درست استفاده نمیکنند که میتوان نتیجه گرفت این رفتار اشتباه، نتیجه سیستم حاکم بر این شهر بوده است.
ساخت موقعیتهای متعدد، اعتماد به فردی کلاهبردار و نقش برآب شدن نقشهها از جمله ویژگیهایی است که مخاطب را ابتدای داستان به خنده میاندازد و بعد او را به فکر فرو میبرد.
چون با وجود آنکه خواننده و یا بیننده نمایش، خارج از این داستان قرار دارد، به دلیل جهان شمول بودن روایت، خود را میان داستان میبیند و به این ترتیب هم به اتفاقات میخندد و هم درباره آن فکر میکند.
چون داستان، داستانی است که برای بسیاری از مردم آشنا بوده و میتواند در هر جا تکرار شود و به نوعی مخاطب حس کند که سرنوشت او به این اتفاقات گره خورده است.
از نکات قایل توجه این نمایشنامه و روان بودن آن برای خواننده، میتوان به ترجمه آبتین گلکار اشاره کرد که در انتهای کتاب، درباره این نمایش نوشته و به کمدیهای موجود در کتاب پرداخته است و میتواند برای علاقهمندان مفید باشد.
گفتنی است این نمایشنامه که در سال ۱۸۳۶ روی صحنه رفته است و اشتباهات انسان در جامعه مدرن را روایت میکند، در ۱۴۵ صفحه از سوی نشر هرمس در دسترس قرار گرفته است.
پایان
برای مطالعه نقد و معرفی سایر کتابهای طنز اینجا کلیک کنید.