فرانچسکو توليو آلتان
فرانچسکو توليو آلتان (Francesco Tullio Altan) ۳۰ سپتامبر ۱۹۴۲ در Treviso متولد شد و از کودکي آرزو داشت که طراح کشتي شود. ولي او در نهايت، مشغول تحصيل در رشته معماري دانشگاه IUAV ونيز شد. اما وي بدون تمام کردن تحصيلاتش در نيمه دوم دهه ۱۹۶۰ به رم رفت و به عنوان طراح صحنه و فيلمنامهنويس در سينما و تلويزيون مشغول به کار شد. او در سال ۱۹۷۰ به ريودوژانيرو نقل مکان کرد و کارتونهايش در ماهنامه Playmen منتشر ميشد. اولين شخصيت خود (Kika & Jaime)را براي کودکان خلق کرد که در سال ۱۹۷۲ در روزنامه ژورنال دو برزيل منتشر شد.
وي در سال ۱۹۷۴ همکاري خود را با ناشران ايتاليايي آغاز نمود و به توليد منظم طنز براي ايتاليا پرداخت و شخصيت ترينو را براي صفحههاي Linusايجاد کرد. او در سال ۱۹۷۵ يکي از مشهورترين شخصيتهاي خود به نام پيمپا را به خاطر آن که دخترش کيکا از او تصوير يک سگ را خواسته بود، خلق کرد. آن، يک توله سگ ماده با لکههاي قرمز پولکا بود که در ابتدا در کوريره داي پيکولي منتشر ميشد و بعد از آن با کارگرداني Enzo D’Alò به کارتوني محبوب براي تلويزيون ايتاليا تبديل شد. آلتان در همان سال چندين کتاب کارتون و رمان گرافيکي منتشر کرد که ميتوان به کلمبو، آدا، ماکائو، فريز ملونه، فرانتس، قلبهاي ديوانه، نوارهاي زورو بولرو و ترينو اشاره نمود که بسياري از اين کتابها در خارج از کشور نيز منتشر شدند.
در سال ۱۹۸۷ La Pimpa به صورت نشريه توسط پانيني منتشر شد. اين کتابهاي طنز در مجلات Milano Libri-RCS انتشار يافتند و سپس در جلدهاي گوناگون,Sandokan (1976) ,Colombo (1977) Fritz Melone (1979) ,Ada (1978) جمعآوري شدند. از شخصيتهايي که براي مخاطبان جوانتر ايجاد شدند ميتوان به Kamillo Kromo اشاره کرد که براي گالوچي هست و در مجموعه “استراويدئو” منتشر شدهاست و در Corriere dei Piccoli از آن تقدير شد.
در سال ۱۹۹۰ آلتان مجموعهها و عروسکهاي داستان فيل بابر را که در تئاتر ليتا براي تئاتر آلا اسکالا در ميلان نمايش داده شده بود را طراحي کرد. او در سال ۱۹۹۲ داستانهاي جياني روداري را براي سردبير Einaudi تصويرگري کرد و از دهه هشتاد، پيمپا قهرمان مجموعهاي از نقاشيهاي متحرک در تلويزيون شد و در حال حاضر نيز شخصيت محبوب کودکان است.
آشنايي آلتان با دنياي فيلمسازي به ويژه در توليد نوارهاي کارتوني بسيار مشهود هست. به عنوان مثال Timpa به اشکال مختلف مانند کارتونهاي کوتاه، يک فيلم ۲۶ دقيقهاي، يک کتاب پاپ آپ و کتابهاي رنگآميزي در دسترس کودکان قرار گرفتهاست. اين کارتونها در بين بچههاي پيشدبستاني محبوبيت زيادي دارند. تيمپا شخصيت باهوشي است که ميتواند به سوالات علمي آنها پاسخ دهد.
يکي ديگر از شخصيتهاي کارتوني مورد علاقه آلتان Kamillo Krono است. آن، آفتابپرست کوچکي است که مدام به رنگهاي اشتباه تغيير ميکند. اين کارتونها با رنگهاي جذاب و اشکال قوي که شبيه نقاشيهاي خود کودکان است، نشان داده ميشوند و بر پالت رنگ آن، خطوط مشکي ضخيم و تک رنگ پررنگ مانند آبي، قرمز ، سبز و صورتي پررنگ حاکم است.
علاوه بر اينها، هميشه ايده متنهاي آلتان متعلق به او نيست و برخي از مهمترين کارهاي او تصويري از سخنان ديگران هست. وي براي بزرگسالان آثاري مانند دماغ اثر گوگول و رهنمودها به خدمتگزاران اثر جاناتان سويفت را به تصوير کشيده و آثار وي براي کودکان نيز شامل تفسير مجدد آثار برنده جايزه هانس کريستين اندرسن و کارهاي جياني روداري است. ضمنا، اثرFavole Al Telefono )افسانههاي روي تلفن( رمان کوتاهي هست که آلتان با کارتونهاي رنگارنگ خود، آن را زنده کردهاست.
آلتان براي گالوچي تصاوير متعددي کشيدهاست که از جمله آنها ميتوان به اردک، اين يک گل، کک و ساعت، کشتي نوح، شير به خواب رفت، لاکپشت، چه دنياي شگفتانگيزي است، در مزرعه قديمي، ويرگول، براي شما، آبرنگ، کودکي روي شير، لالايي روياها و بيانکالونا اشاره کرد. او نويسنده موندو بابونزو، ترينو، سيکو و پيپو، تونل، گوردو و کلپي دي کودا هست.
از شخصيتهاي ديگر وي براي خوانندگان بزرگسال ميتوان به Cipputi اشاره کرد که موضوع روزنامههاي روزانه زيادي مانند L’Unità و La Repubblica ، Christopher Columbus ، Casanova و همين طور Franz (تقليد مسخرهآميز از سنت فرانسيس آسيسي) را تشکيل ميدهد. او تصويرگر، کاريکاتوريست، فيلمنامهنويس و طنزپرداز ايتاليايي است که کاريکاتورهاي طنز سياسي وي در مجلاتL’Espresso” “، “Linus” ، “Panorama” و روزنامه “La Repubblica” منتشر ميشود.
در سال ۲۰۱۹ مستندي با عنوان نام من آلتان است و من کارتون ميسازم توسط Stefano Consiglio ساخته و در جشنواره فيلم تورين به او اهدا شد.
Stefano Consiglio در مورد فيلمش ميگويد: «اين فيلم، مستندي مختصر درباره Francesco Tullio Altan همان مردي است که از طريق هنر گرافيک به ما يادآوري ميکند که هنوز هم ميتوان فکر را بيان کرد.
روزگاري، مقالهاي اصلي وجود داشت که همه آن را نميخواندند و هدف آن بررسي اوضاع بود. ولي اکنون سالها است که کارتوني در صفحه اول وجود دارد که با تصاوير، احساس آن لحظه دقيق تاريخي و اجتماعي را آشکار ميکند و آلتان استاد بي چون و چراي آن کار است.»
پس، استفانو کنسيليو با کمک شخصيتهاي خود و دوستان و همکارانش (پائولو روميز، ميشل سرا، ووورو، سرجيو استاينو و زروکالکر) پرترهاي مختصر از زندگي و حرفه آلتان ايجاد کرد.
هدف اساسي اين فيلم آن است که بتواند براي اولين بار Francesco Tullio-Altan يا به عبارت سادهتر Altan را که يکي از تيزترين قلمهاي ايتاليا را دارد و قادر به ايجاد کردن متنوعترين شخصيتها براي گفتگو با مخاطبان ناهمگن خود (بزرگسالان و کودکان، کودکاني که بزرگتر شدند و بزرگسالاني که دوباره بچه شدند) است را به تصوير بکشد.
آثار او براي بزرگسالان اغلب هجوآميز هستند. اما آلتان علاوه بر هجو و کميک، داستانهاي کودکانه نيز مينويسد و تصويرگري ميکند که علاوه بر خارج از کشور در سراسر اروپا و ژاپن نيز منتشر ميشوند.
به طور کلي، آلتان جوايز زيادي را براي کميکها و روزنامهنگاري خود کسب کرده و نمايشگاههاي آثار وي در چندين شهر ايتاليا و کشورهاي خارجي برگزار شدهاست.
در نهايت، لازم به ذکر است که علاقمندان براي آشنايي بيشتر با طنزپردازان ايتاليايي ميتوانند مطالب ما را در سايت دفتر طنز حوزه هنري دنبال کنند و همراهمان باشند.
تاليف و ترجمه: ياسمن حسيني
دفتر طنز حوزه هنري
منابع:
- Francesco Tullio Altan, https://en.wikipedia.org/wiki/Francesco_Tullio_Altan
- FRANCESCO TULIO ALTAN. https://maschiettoeditore.com/product-author/francesco-tullio-altan/
- Francesco Tullio-Altan, https://www.bibliotecasalaborsa.it/bibliografie/francesco_tullio_altan_5ead28ce0402c
- MI CHIAMO ALTAN E FACCIO VIGNETTE, https://www.cinemalacompagnia.it/evento/mi-chiamo-altan-faccio-vignette/
- Francesco Tullio-Altan, http://www.cartoonsbay.rai.it/en/movie/francesco-tullio-altan-2/
- Francesco Tullio Altan, https://muse.jhu.edu/article/468017