آيندهاي روشن براي طنز يزد
حجتالاسلام مهدي پرنيان، سال ۱۳۵۴ در شهر يزد به دنيا آمده است و دانشآموخت? حوز? علمي? قم است. کارشناسي ارشد ارتباطات دارد و چند سالي ميشود که طنز را بهصورت جدي دنبال ميکند و از سال ۹۴ تا الان مسئول دفتر طنز حوزه هنري يزد است. لباس روحانيت ميپوشد اما طنز مينويسد. چون اين دو موضوع هيچ منافاتي با هم ندارند. خودش ميگويد که از دوران دبيرستان با طنز آشنا شده است. زماني که تقريبا تمام مجلات «خورجين» و «طنز و کاريکاتور» را جمع کرده است. وقتي مجله «گلآقا» منتشر ميشود و اولين شمارهاش را ميبيند، تفاوت عمده آن را با بقيه مجلات متوجه ميشود و از انتشار اولين شماره مجله گلآقا، به طور مداوم و هفتگي تمام شمارههاي هفتهنامه گلآقا را تا آخرين شماره خريداري و مطالعه ميکند. پس اگر همه شمارههاي هفتهنام? گلآقا را خواستيد، به ايشان مراجعه کنيد! مهدي پرنيان ميگويد: « همين مطالع? مجلات گلآقا خيلي کمک کرده که اين ذوقِ نداشت? ما يهکم تکون بخوره و بعضي وقتها طنزي بنويسيم. »
حالا برويم پاي صحبتهاي آقاي پرنيان بنشينيم.
* لطفا از تاريخچ? طنز و طنزپردازي در استان يزد براي ما بگوييد.
طنز و طنزپردازي در يزد تاريخچ? خيلي مفصلي ندارد و در حد بذلهگوييهايي است که در اشعار شعراي قديم يزد مثل وحشي بافقي، فرخي يزدي، رياضي يزدي و ديگر شاعران ديده ميشود. اما طنز به عنوان يک جريان که نگاهي جدي به آن شود، به خصوص شعر طنز، در چند سال اخير در جامعه رواج پيدا کرده است. البته اوايل انقلاب طنز در نمايشنامهها و تئاترهايي که اجرا ميشد بهصورت جرياني وجود داشت، ولي در طنز مکتوب جريان خاصي را نداشتيم. از زمان انتشار مجله گلآقا، تحول بزرگي در جريان طنز ايجاد شد. بعد هم به همت مرحوم ابوالفضل زرويي نصرآباد، که اصالتا يزدي و يکي از مفاخر استان ما هستند، محفل «در حلق? رندان» تشکيل شد و جريانسازي خوبي در زمينه طنز آغاز شد که موج اين جريان به يزد هم رسيد و حالا چند سالي هست که محافل طنز مکتوب در يزد برگزار ميشود و شکر خدا آثار خوبي هم داشته است.
* از زمان حضور شما به عنوان مسئول دفتر طنز حوزه هنري يزد، چه فعاليتهايي در زمينه طنز انجام شده است؟
افتتاح دفتر طنز حوزه هنري يزد با شروع مسئوليت من همزمان شد و در همان سال اول جشنواره قندشکن را برگزار کرديم. اين جشنواره براي استعداديابي و کشف شعرا و نويسندگاني که در زمينه طنز فعاليت دارند، برگزار شد که استقبال خوبي هم از آن شد و افرادي هم در اين زمينه شناسايي و معرفي شدند. پس از شناسايي و استعداديابي، محافل ماهانه قندشکن را با حضور اين عزيزان، چهارشنبه اول هر ماه برگزار کرديم و کنار آن هم کارگاههايي با محوريت طنز شکل گرفت و مهمانان ويژهاي از بين طنزپردازان (عموما از تهران) به محافل ما دعوت شدند تا بتوانيم از توانايي و تجربه ايشان در کارگاهها بهره ببريم.
* فعاليتهاي دفتر طنز يزد چه تاثيري در رشد و بالندگي طنز در اين استان داشته است؟
برگزاري جشنوارهها، محافل ماهانه و کارگاهها تاثير خود را گذاشت و دوستاني که در وادي طنز نبودند هم کمکم به طنز علاقهمند شدند و در ادامه به توليد آثار طنز مشغول شدند. با مشاهده آثار طنز دوستان متوجه شديم که چه طنزهاي خوبي خلق کردهاند و آنها در اين زمينه هم توانايي دارند اما قبلا بستري براي ابراز آن در اختيار نداشتند.
* اوضاع فعلي طنز را در استان يزد چطور ميبينيد؟
استعدادها که کشف شدند و شروع به کار کردند، طنزهاي خوبي نوشته شد که بعدا در کتابي تحت عنوان «قندچين» توسط انتشارات سور? مهر منتشر شد. اين کتاب مجموعه اشعار طنزِ طنزپردازاني است که در اين چند سال در يزد فعاليت داشتند. علاوه بر شعر، نثر طنز هم در يزد رشد خوبي داشته و نگاه مردم هم به طنز نسبت به قبل تغيير کرده است. با همتي که مرحوم گلآقا و مرحوم آقاي زرويي براي شناساندن طنز خوب داشتند، همچنين برنامههايي که با محوريت طنز، نه مسخرهبازي و لودگي و هزل، مثل برنامه «قندپهلو» که به همت آقاي رفيع از تلويزيون پخش شد، باعث بهبود نگاه مردم به طنز شد. در واقع هم مردم نگاه بهتري به طنز دارند، هم شعرا و نويسندگان فعاليت بهتري در اين زمينه انجام ميدهند.
* براي آينده طنز در يزد چه چشماندازي پيش روي شماست؟
با توجه به اينکه علاقهمندان به طنز روزبهروز زيادتر ميشوند و هنوز استعدادهايي هستند که شناسايي نشدهاند، با برنامههايي که در دفتر طنز حوزه هنري يزد داريم، کمک ميکنيم که استعدادهاي بيشتري شکوفا شوند و افراد بيشتري در وادي طنز قدم بگذارند. انشاءالله با ورود جوانان بيشتري به طنز، اين جريان بيش از پيش رشد ميکند و آيند? طنز يزد، آيند? روشني خواهد بود.
* از ويژگيهاي آثار طنزنويسان يزدي برايمان بگوييد.
در آثار طنزنويسان يزدي بيشتر به مسائل اجتماعي و معضلات جامعه پرداخته ميشود و اين ويژگي بسيار خوبي است. چون شاعري که دغدغهاش جامعهاش باشد، طنزهاي خيلي باارزشتري مينويسد نسبت به کسي که در شعرهايش دغدغه چنداني ديده نميشود و شعرهايش صرفا فکاهه است. به گفته مرحوم گلآقا، طنز جراحي است و اين جراحي به اميد بهبود انجام ميشود. آثاري که از طنزپردازان يزدي ميبينيم، ويژگيهايي دارند که ميشود به اکثر آنها شعر طنز گفت.
* در يزد چقدر به طنزهايي با لهجهها و گويشهاي محلي بها داده ميشود؟
لهجه يزدي و لهجههاي شهرستانهاي يزد، که هر کدام لهجه منحصربهفردي دارند، ظرفيت بسيار بالايي براي سرايش شعر طنز يا نوشتن نثر طنز بهوجود ميآورد. حتي اگر شعر غير طنزي با لهجه يزدي نوشته شود، خودِ لهجه يزدي وجه طنزي به اين شعر خواهد داد. ما هم در دفتر طنز حوزه هنري هميشه به طنزهايي با گويشهاي يزدي توجه ويژهاي داريم.
* صدا و سيماي استان يزد چقدر با شما در توسعه طنز همکاري کرده است؟
خدا را شکر صدا و سيماي يزد همکاري خوبي با حوزه هنري دارد. مديريت صدا و سيما ديد خوبي نسبت به طنز دارند و در راه رشد جريان طنز کمک ميکنند. معمولا از محافل ماهانه فيلمبرداري ميشود و گزيدههاي آن از صدا و سيماي يزد پخش ميشود. گاهي هم از طنزپردازان براي شعرخواني طنز در برنامههاي مختلف صدا و سيما دعوت ميشود که اين کار باعث ميشود طنزپردازان بهتر و بيشتر معرفي ميشوند.
* ممنون از همراهي شما؛ اگر صحبت ديگري هم داريد، بفرماييد که ما مشتاق شنيدنيم.
درست است که عمد? برنامهها و فعاليتها در تهران است اما شاعراني در شهرستانها هستند که اشعار بهمراتب قويتري نسبت به بعضي از شاعران مرکزنشين دارند. اگر ممکن باشد که حمايتهاي ويژهاي از برنامههاي شهرستانها صورت گيرد، بخشي از مشکلات شهرستانها رفع ميشود، استعداد جوانان بيشتر شکوفا ميشود، طنز بيش از پيش جلو رفته و در جامعه اثرگذارتر خواهد بود. از همراهي شما سپاسگزاريم.
روحالله احمدي، دفتر طنز حوزه هنري